Tag Archief van: Gegevensvalidatie

Symbolische afbeelding: soms regent het en som schijnt de zon en de verbazing hierover

Waarom werkt het soms wel en soms niet?

In een training krijg ik vaak een melding: “bij mij doet ie het niet” of “bij mijn collega werkt het wel en bij mij niet” (of andersom).
In dit blog laat ik twee voorbeelden hiervan zien. En natuurlijk een verklaring (want meestal is die er wel!)

Bij SOM wordt het gebied wel/niet vanzelf uitgebreid

In een bestand is de SOM-functie gebruikt voor een totaaltelling.
Bij de ene gebruiker gebeurt er bij het tussenvoegen van een nieuwe rij het een en bij een andere gebruiker gebeurt in hetzelfde bestand iets anders.
Hoe kan dat?

Voor deze uitleg gebruik ik het volgende voorbeeld.

Gebruiker 1

  • In een bereik zijn in B3:B7 een aantal getallen ingevuld. Zie ① in de afbeelding hieronder.
    Daaronder in B8 staat een optelling van die getallen met een SOM-functie: =SOM(B3:B7).
  • Vervolgens wordt er onder rij 7 een nieuwe lege rij ingevoerd. Je ziet de nieuwe situatie bij ②. De berekening van het totaal is niet gewijzigd. Die staat nu in B9 en is nog steeds =SOM(B3:B7).
  • Zodra je een getal typt in B8 wordt de formule van de optelling gewijzigd in =SOM(B3:B8). Zie situatie ③.
    Met andere woorden: de formule neemt automatisch de inhoud van de nieuwe ingevoegde cel mee.

Schermafbeelding met 3 stappen: 1=startsituatie 2=ingevoegde rij 3=de berekening is aangepast.

Gebruiker 2
De startsituatie is hetzelfde als hierboven: ①.

  • Na het invoegen van de rij is de situatie nog steeds hetzelfde: ②.
  • Maar nu wordt bij het invoegen van een getal in B8 de formule van de optelling niet gewijzigd: ③.
    Die blijft hetzelfde!
    Omdat hier nu een aangrenzende waarde niet wordt meegenomen, verschijnt er een groene driehoek in die cel en een waarschuwingspictogram (als de cel is geselecteerd).

Schermafbeelding met 3 stappen: 1=startsituatie 2=ingevoegde rij 3=de berekening is niet aangepast.

Rara, hoe kan dat?

Dit heeft te maken met een instelling in Excel. De instellingen kun je vinden (en aanpassen) bij Bestand > Opties.
Je gaat naar de rubriek Geavanceerd en het onderdeel Opties voor bewerken.

Als Opmaak en formules van gegevensbereiken doorvoeren is INgeschakeld, krijg je de situatie als bij gebruiker 1. Als dit is uitgeschakeld krijg je de situatie van gebruiker 2.

Het dialoogvenster Opties voor Excel met de instelling waarover geschreven wordt

Dit is dus een persoonlijke en niet een bestand-gebonden instelling!
Daarom kan dit in hetzelfde bestand bij de een anders uitpakken dan bij de ander!

Bij Validatie wordt het gebied wel/niet vanzelf uitgebreid

Hetzelfde probleem, maar dan door een heel andere oorzaak.
In onderstaand voorbeeld is gegevensvalidatie toegepast cel B5. Als je die cel selecteert zie je dat er een keuzeknop achter verschijnt (pijl). Als je op die keuzeknop klikt, zie je de opties waaruit je kunt kiezen: Artikel 1 t/m Artikel 6.

Schermafbeelding van een cel met een validatie Lijst en de opties die gekozen kunnen worden

Situatie 1

Om die gegevensvalidatie te kunnen maken is een lijst gemaakt met de verschillende keuzemogelijkheden. Om te zorgen dat dit automatisch uitbreidt bij nieuwe artikelen in die lijst, is er een tabel van gemaakt (Invoegen > Tabel).

Daarna is de gegevensvalidatie bij die cel gemaakt met Gegevens > Gegevensvalidatie.
Bij Toestaan is gekozen voor Lijst ① en de Bron voor die items in die lijst (die tabel die hiervoor is genoemd) is $P$3:$P$8 ②.

Schermafbeelding van het dialoogvenster gegevensvalidatie met de instellingen zoals beschreven in de tekst. En de tabel met de keuzemogelijkheden

Nu wordt er aan de tabel een artikel toegevoegd aan het einde ②. Je ziet dat de keuzelijst van B5 automatisch ook die nieuwe keuze biedt ①. Dat komt omdat er verwezen wordt naar een kolom in een tabel. Die tabel is uitgebreid en dus de keuzelijst van B5 ook.
Je ziet dat als je de gegevensvalidatie bekijkt: die loopt nu tot P9 ③.

Schermafbeelding die toont 1=de lijst in de cel B5 is uitgebreid 2= de tabel met een nieuwe optie erbij 3=de aangepaste bron van de gegevensvalidatie

Situatie 2

Hierbij is ook een lijst gemaakt en is van die lijst een tabel gemaakt, maar het verschil is de plaats waar die tabel staat. Deze tabel staat niet op hetzelfde werkblad als de validatie, maar op een ander werkblad in dat bestand.

Je ziet dat bij de gegevensvalidatie: er wordt verwezen naar de cellen A4:A9 op het werkblad met de naam Variabelen.

Schermafbeelding waarbij de tabel op een ander werkblad staat. Ook hoe de bron er bij de validatie dan uitziet.

Als de tabel nu uitbreidt met een nieuw artikel ②, wordt de validatie bij B5 niet uitgebreid ①. Bekijk je de validatie ③ dan is het niet aangepast!

Schermafbeelding die toont 1=de lijst in de cel B5 is niet uitgebreid 2= de tabel met een nieuwe optie erbij 3=de niet aangepaste bron van de gegevensvalidatie

Rara, hoe kan dat?

Dat heeft te maken met de plaats van de tabel:

  • De tabel waar de gegevensvalidatie naar verwijst staat op hetzelfde werkblad als de cel met de validatie: de validatie wordt automatisch uitgebreid als de tabel groter wordt.
  • De tabel waar de gegevensvalidatie naar verwijst staat op een ander werkblad als de cel met de validatie: de validatie wordt niet automatisch uitgebreid als de tabel groter wordt.

Kun je dat wel werkend krijgen?

Je kunt de validatie waarvan de tabel op een ander werkblad staat automatisch uitbreidbaar maken, als je de gegevens daar een naam geeft. Die naam gebruik je dan in de validatiebron.

  • Stap 1:
    • Selecteer hiervoor de kolomgegevens van de artikelen (A4:A9).
    • Klik vervolgens in het naamvak en typ de gewenste naam (hier Productenlijst).
    • Bevestig dat met Enter (niet vergeten!!)
  • Stap 2:
    • Gebruik bij de gegevensvalidatie als Bron de naam die je hebt toegekend.

Schermafbeelding hoe je de naam toekent en hoe je dat gebruikt in de gegevensvalidatie

2 voorbeelden van gegevensvalidatie met een invoerbericht

Om te zorgen dat er in een cel niet zomaar van alles ingevoerd kan worden, kun je validatie gebruiken. Daarmee geeft je aan wat is toegestaan als inhoud voor een cel. Bijvoorbeeld dat er alleen een datum ingevoerd mag worden vóór de datum van vandaag (of juist erná), of dat er alleen gekozen kan worden uit een lijst van mogelijkheden.
Dat kan handig zijn om te zorgen dat bijvoorbeeld verderop in een berekening niet een foutmelding komt te staan, omdat er iets verkeerds is ingevuld. Gegevensvalidatie is hiervoor een handig hulpmiddel!

Wil je meer leren over gegevensvalidatie? Volg dan een training. Mijn trainingen zijn altijd maatwerk: je leert dus wat je nodig hebt! Tijd stoppen in leren wat je toch niet gaat gebruiken is zonde van je tijd en van je geld!

Hoe instellen?

  • Selecteer de cel of de cellen waarvoor je de validatie wilt instellen.
  • Kies Gegevens > Gegevensvalidatie.
    Schermafbeelding met de knop Gegevensvalidatie
  • Stel het scherm naar jouw wensen.
    Het dialoogvenster waarin je de gegevensvalidatie opgeeft

Bij de cel(len zie je over het algemeen verder niets bijzonders: je ervaart vanzelf dat er een validatie is ingesteld als je iets verkeerds invoert. Verderop leg ik uit hoe je wel aanwijzingen kunt geven.

Wat gebeurt er als er toch iets verkeerd wordt ingevuld?

De standaardinstelling is dat een verkeerde invoer niet is toegestaan: je moet dus iets anders invoeren. De melding die je hierover krijg is soms wat cryptisch: het geeft in ieder geval geen aanwijzing wat het WEL zou moeten zijn. Verderop leg ik uit hoe je dat kunt aanpassen.
De standaardfoutmelding bij een foutieve invoer

Voorbeeld: getallen met evt. aanvullende beperkingen

  • Kies onder Toestaan voor Geheel getal of Decimaal getal ①.
  • Kies eronder bij Gegeven voor een van de opties ②
  • Specificeer dat vervolgens eronder ③.
    Hier kun je een vast getal typen of verwijzen naar een cel waar een getal staat ④.
    Afbeelding hoe je het scherm gegevensvalidatie moet invullen voor gehele of decimale getallen

Voorbeeld: datum of tijd met evt. aanvullende beperkingen

  • Kies onder Toestaan voor Datum ①.
    Bij een tijd kies je natuurlijk voor Tijd.
  • Kies eronder bij Gegeven voor een van de opties ②
  • Eronder kun je bijvoorbeeld een startdatum invullen in de vorm van een datum ③.
    Maar je kunt ook een datumfunctie gebruiken als vandaag ④ (die past zich steeds aan).
    Voor een tijd kun je de tijd invoeren als 5:25 en ook hier kun je een tijdfunctie gebruiken.
    Afbeelding hoe je het scherm gegevensvalidatie moet maken voor datums

LET OP: voor Excel is een datum een getal in de vorm van een datum. Als er dus bijvoorbeeld staat groter dan 1-1-2024 (wat het getal 45292) kan iemand ook bijvoorbeeld 46000 invoeren.
Zorg dus ook altijd dat de getalnotatie van een cel met een datumvalidatie in een datumnotatie staat!
Een tijd is een decimaal getal tussen 0 en 1. 12:00 is bijvoorbeeld het getal 0,5 (12/24e = 0,5) en 18:00 het getal 9,75 (18/24e = 0,75).

Kiezen uit een lijst

  • Kies onder Toestaan voor Lijst ①.
  • Vul eronder bij Bron in waaruit gekozen kan worden. Dit kun je doen n de vorm van teksten (van elkaar gescheiden met een ;) of door te verwijzen naar een cellenbereik waar je de opties per cel invult. ②
    Voorbeeld van een validatie waarbij uit een lijst gekozen moet worden

Aanwijzing voor het invoeren opgeven

Wil je een aanwijzing opgeven wat er ingevoerd moet worden, dan vul je het tweede tabblad Invoerbericht in.

  • Schakel het selectievakje in ①
  • Voer eventueel een titel in en het bericht eronder ②
  • Het ziet er dan zo uit als de cel is geselecteerd.

Voorbeeld van hoe je een invoerbericht maakt

Aangepaste foutmelding

De standaardinstelling is dat er geen foute invoer mag komen. Dat kun je wijzigen in een waarschuwing (waarbij je alsnog de invoer kunt aanpassen) of alleen informatie dat het niet is toegestaan.

Om een aangepaste foutmelding te maken, dan vul je het derde tabblad Foutmelding in.

  • Schakel het selectievakje in ①
  • Kies de soort waarschuwing bij Stijl ②
  • Voer eventueel een titel in en het bericht eronder ③
  • Er MOET een juiste invoer gedaan worden: Kies bij stijl Stop.
    Dit is een voorbeeld van een Stopwaarschuwing ④
  • Als je bij stijl kiest voor Waarschuwing, krijg je een melding als bij ⑤
  • Als je bij stijl kiest voor Info, krijg je een melding als bij ⑥

Voorbeeld van hoe je een foutbericht maakt

  • Stel het scherm naar jouw wensen.
    Het dialoogvenster waarin je de gegevensvalidatie opgeeft